ภูมิหลังทางประวัติศาสตร์การเมืองของไทย ในสมัยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540

บทคัดย่อ

ภายหลังจากเหตุการณ์พฤษภาคมทมิฬเมื่อ พ.ศ. 2535 ทำให้บรรยากาศแห่งประชาธิปไตยทางการเมืองกลับมาอีกครั้งหนึ่ง และพิสูจน์ให้เห็นว่าในห้วงเวลานั้นกระแสประชาธิปไตยมาแรงจนทำให้ผู้ที่สนใจการเมืองส่วนใหญ่ยอมรับว่าการปฏิวัติรัฐประหารไม่ใช่การแก้ปัญหาที่สอดคล้องกับยุคสมัย ทั้งยังทำให้เศรษฐกิจของประเทศชะงักงันและมีความเสียหายอย่างมหาศาล โดยในประเด็นนี้ทำให้ มีการเคลื่อนไหวและนำเสนอความคิดที่จะปรับปรุงระบบการเมืองในเชิงโครงสร้างที่ดำรงอยู่ในห้วงเวลานั้นและการผลักดันอย่างต่อเนื่องของหลากหลายกลุ่มได้นำไปสู่การแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อให้มีการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งต่อมาได้ปรากฏเป็นรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540 หรือที่มักถูกเรียกกันโดยทั่วไปว่า “รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน”เมื่อพิจารณาบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญฉบับประชาชนจะพบว่าในหลายส่วนได้มีความเปลี่ยนแปลงไปจากรัฐธรรมนูญที่เคยจัดทำขึ้นมาก่อนหน้าเป็นอย่างมาก ทั้งในด้านของโครงสร้าง สถาบันและเนื้อหาเนื่องจากเนื้อหาและแรงบันดาลใจจากประชาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวางของประชาชน ด้วยการจัดตั้งสภาประชาชนที่ได้รับการเลือกตั้ง นอกจากนี้ยังมีการเสริมและเน้นย้ำถึงสิทธิและเสรีภาพของพลเมืองอย่างมีนัยสำคัญ ครอบคลุมถึงสิทธิของชุมชน สิทธิในกระบวนการยุติธรรม และเสรีภาพทางวิชาการ นอกจากนี้ยังจัดตั้งสภาประชาชนที่มีอำนาจตรวจสอบการดำเนินการของรัฐบาลอีกด้วย และบทบัญญัติเหล่านี้ทำให้รัฐธรรมนูญมีส่วนร่วมมากขึ้น และสร้างความมั่นคงในการปกครองมากขึ้น เมื่อเทียบกับรัฐบาลผสมที่เปราะบางซึ่งแพร่หลายในช่วงปี 2530-2540 ในยุคนี้มีการยุบสภาบ่อยครั้งและการดำเนินนโยบายที่ถูกขัดจังหวะขัดขวางความก้าวหน้า โดยมีวัตถุประสงค์สูงสุดคือการจัดตั้งรัฐบาลพรรคเดียว สิ่งสำคัญอย่างยิ่งคือ บทบัญญัติที่กำหนดให้นายกรัฐมนตรีต้องได้รับเลือก เน้นย้ำถึงการคืนแนวคิดเรื่องอธิปไตยสู่ประชาชนภายใต้รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540