การบริหารความเสี่ยงในภาครัฐ : การเตรียมพร้อมต่อวิกฤต
คำสำคัญ:
การบริหารความเสี่ยง, ภาครัฐ, การเตรียมพร้อมต่อวิกฤตบทคัดย่อ
การบริหารความเสี่ยงและการเตรียมพร้อมต่อวิกฤตเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ไม่อาจละเลยได้ในการดำเนินงานของภาครัฐยุคปัจจุบัน เนื่องจากความไม่แน่นอนจากปัจจัยภายในและภายนอกที่เพิ่มขึ้น เช่น การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การเมือง หรือเทคโนโลยี ทำให้องค์กรภาครัฐต้องเผชิญกับความท้าทายที่ซับซ้อนยิ่งขึ้น ดังนั้นบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวคิด หลักการ กระบวนการ และแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดในการบริหารความเสี่ยงและการเตรียมพร้อมต่อวิกฤตในภาครัฐ ผลการศึกษาพบว่า ความเสี่ยงคือความไม่แน่นอนที่อาจส่งผลกระทบต่อการบรรลุวัตถุประสงค์ขององค์กร ในขณะที่การบริหารความเสี่ยงคือกระบวนการจัดการความเสี่ยงให้อยู่ในระดับที่ยอมรับได้ เพื่อให้มั่นใจว่าการดำเนินงานจะบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ องค์กรภาครัฐเผชิญกับความเสี่ยงหลากหลายประเภท เช่น ความเสี่ยงด้านกลยุทธ์ การปฏิบัติงาน การเงิน ชื่อเสียง การปฏิบัติตามกฎระเบียบ และความเสี่ยงด้านไซเบอร์ กระบวนการบริหารความเสี่ยงประกอบด้วย การระบุความเสี่ยง การวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยง การตอบสนองและจัดการความเสี่ยง การติดตามประเมินผลและการรายงานผล การทบทวนการบริหารความเสี่ยง และบทบาทของการสื่อสารที่เป็นหัวใจสำคัญในทุกขั้นตอน การเตรียมพร้อมต่อวิกฤตเป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยให้รัฐบาลสามารถลดผลกระทบของวิกฤตและรับประกันการตอบสนองที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ สำหรับแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดเพื่อเสริมสร้างศักยภาพของหน่วยงานภาครัฐประกอบด้วย การเสริมสร้างกรอบการบริหารความเสี่ยงแบบบูรณาการ การพัฒนาศักยภาพบุคลากรและวัฒนธรรมองค์กร การใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและข้อมูลเพื่อการตัดสินใจ การส่งเสริมความร่วมมือและการประสานงาน และการเรียนรู้และปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง การนำแนวปฏิบัติเหล่านี้ไปใช้อย่างจริงจังจะช่วยให้หน่วยงานภาครัฐสามารถเผชิญกับวิกฤตการณ์ต่าง ๆ และรักษาความเชื่อมั่นของประชาชนในการส่งมอบบริการที่จำเป็นได้อย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
คณะทำงานบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายในกองทุนยุติธรรม. (2563). คู่มือบริหารความ เสี่ยงกองทุนยุติธรรม. (ฉบับปรับปรุงประจำปีบัญชี 2563). กรุงเทพฯ: คณะทำงานบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายในกองทุนยุติธรรม.
จีซีซี. (2568). ปภ. เตรียมพร้อมรับมือสถานการณ์อุทกภัยในช่วงฤดูฝน สร้างความปลอดภัยให้กับประชาชน. 29 กันยายน 2568, จาก https://gcc.go.th/2025/05/21/
ไทยพีบีเอส. (2568). กฎหมายการจัดการภัยพิบัติของไทย… มาไกลแค่ไหน ?. 29 กันยายน 2568, จาก https://theactive.thaipbs.or.th/read/disaster-management-progress?utm
นฤมล บินหะยีอาวัง. (2553). ความคิดเกี่ยวกับการบริหารความเสี่ยงในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานของผู้บริหารโรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลาม เขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
นฤมล สะอาดโฉม. (2550). การบริหารความเสี่ยงองค์กร. กรุงเทพฯ: ฐานบุ๊คส์.
นิรภัย จันทร์สวัสดิ์. (2551). การบริหารความเสี่ยง. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยขอนแก่น. (2559). คู่มือการจัดทำแผนบริหารความเสี่ยงมหาวิทยาลัยขอนแก่น. ขอนแก่น: ฝ่ายวางแผนยุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. (2561). การจัดการความเสี่ยง (Risk Management). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ยุทธศาสตร์ชาติ พุทธศักราช 2561-2580. (2561, 13 ตุลาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 135 ตอนที่ 82 ก. หน้า 1-61.
ศูนย์บริหารจัดการความเสี่ยง มหาวิทยาลัยมหิดล. (2564). การบริหารความเสี่ยง. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล.
สถาบันการบินพลเรือน. (2552). คู่มือการบริหารความเสี่ยงสถาบันการบินพลเรือน. กรุงเทพฯ: สถาบันการบินพลเรือน.
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2568). ตีแผ่ช่องโหว่รับมือภัยพิบัติไทย ยังขาด หน่วยงานกลาง รับผิดชอบ หนุนเพิ่ม ศักยภาพชุมชน เผชิญเหตุ. สืบค้น 29 กันยายน 2568, จาก https://old.nationalhealth.or.th/th/node/5313?utm
สำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย. (2550). คู่มือการบริหารความเสี่ยง. กรุงเทพฯ: สำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย.
