การเสริมสร้างสุขภาวะและเครือข่ายทางสังคม เพื่อลดเหล้าบุหรี่เชิงพุทธบูรณาการในจังหวัดนนทบุรี
คำสำคัญ:
การเสริมสร้างสุขภาวะ, เครือข่ายทางสังคม, ลดเหล้าบุหรี่, พุทธบูรณาการบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลวัดต้นแบบ การจัดกิจกรรม และนำเสนอข้อเสนอเชิงนโยบายในการประยุกต์หลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาครือข่ายทางสังคมในการลดเหล้าบุหรี่จังหวัดนนทบุรี เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) 4 ขั้นตอน คือ 1. ศึกษาข้อมูลวัดต้นแบบด้านการส่งเสริมสุขภาวะ 2. จัดกิจกรรมลดเหล้าบุหรี่เชิงพุทธบูรณาการกับวัดต้นแบบ 3. ขยายผลการจัดกิจกรรมไปยังพื้นที่อื่นๆ และ 4. ทาบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการและการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง คือ ประชาชนจังหวัดนนทบุรี 400 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ 1. แบบสัมภาษณ์เพื่อการวิจัย 2. แบบสำรวจความคิดเห็น และ 3. แบบฟอร์มในการร่วมกิจกรรมอธิษฐานจิต วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า 1. จังหวัดนนทบุรีมีอัตราการสูบบุหรี่ต่ำที่สุดในประเทศไทย อยู่ที่ร้อยละ 14.57 และมีอัตราการดื่มแอลกอฮอล์อยู่ที่อันดับที่ 27 ของประเทศ คิดเป็นร้อยละ 26.7 ของประชากรทั้งหมดในจังหวัด 2. กิจกรรม "อธิษฐานจิตเข้าพรรษา ลด ละ เลิก เหล้า บุหรี่ เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา" ที่วัดบางอ้อยช้างตั้งแต่พฤศจิกายน 2564 ถึงกันยายน 2565 ได้ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อตอบสนองต่อปัญหาเหล้าบุหรี่ในชุมชน กิจกรรมได้เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน และผลลัพธ์จากการติดตามและประเมินผลช่วยให้ปรับปรุงและขยายกิจกรรมไปยังวัดอื่นๆ ในจังหวัดเพื่อกระตุ้นการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม 3. ข้อเสนอเชิงนโยบาย ได้แก่ 3.1 จัดตั้งคณะทำงานร่วมและคณะกรรมการระดับจังหวัดเพื่อออกแบบแผนปฏิบัติการที่ชัดเจนและสอดคล้องกับงบประมาณ โดยมีการประชุมประจำเพื่อทบทวนและปรับปรุงนโยบายอย่างต่อเนื่อง 3.2 พัฒนาหลักสูตรการฝึกอบรมสำหรับบุคลากรทุกระดับและใช้แพลตฟอร์มสื่อหลายช่องทางเพื่อเพิ่มความตระหนักรู้และขยายผลการรณรงค์ในชุมชน 3.3 กระตุ้นให้ชุมชน องค์กรภาคเอกชน และหน่วยงานรัฐมีส่วนร่วมในการออกแบบและดำเนินกิจกรรม โดยส่งเสริมการมีส่วนร่วมและการสนับสนุนทรัพยากรเพื่อการดำเนินการที่ยั่งยืน
References
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2560). ข้อมูลสถิติผู้สูงอายุประเทศไทย 2559. กรุงเทพฯ: กรมกิจการผู้สูงอายุ.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2558). การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพการดื่มสุราหรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์สำหรับวัยทำงาน. กรุงเทพฯ: กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ.
ชาติชาย ณ เชียงใหม่. (2545). การมีส่วนร่วมกับพัฒนาชุมชนท้องถิ่นที่สมดุล. กรุงเทพฯ: บริษัทธรรมดำเพรส จำกัด.
ณัฐพล สงวนทรัพย์. (2551). กลยุทธ์การสื่อสารการตลาดเพื่อสังคมเชิงเครือข่ายในโครงการรณรงค์เพื่อลดการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.
ทศพล วงษ์ระบิลนาม. (2551). โครงการออกแบบสื่อสิ่งพิมพ์รณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษา BUDDHIST LENT ALCOHOL SOBERITY PRINT AD DESIGN PROJECT (ปริญญาศิลปศาสตรบัณฑิต ศิลปกรรม ออกแบบนิเทศศิลป์). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม.
ธีรพงษ์ แก้วหาวงษ์. (2543). กระบวนการเสริมสร้างชุมชนเข้มแข็ง. ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา.
นวลตา อาภาคัพภะกุล. (2552). การศึกษาพฤติกรรมผู้ดื่มและผู้ขายยาดองวิถีชุมชนภาคใต้ กรณีศึกษา เขตชุมชนเมือง จังหวัดสงขลา (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา.
เนติพรรณ ศรีมาจันทร์. (2552). ประสิทธิภาพของการรณรงค์ในโครงการ DNA Drink No Alcohol สายพันธุ์ใหม่ไร้แอลกอฮอล์ (วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
พัทธรา ลีฬหวรงค์. (2561). การพัฒนาแบบจำลองการประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์ของมาตรการสร้างเสริมสุขภาพในประเทศไทย: กรณีศึกษามาตรการควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ. (2558). รายงานสถานการณ์สุขภาพตามตัวชี้วัดสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2557. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.
อคิน รพีพัฒน์. (2547). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาชนบทในสภาพสังคมและวัฒนธรรมไทย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล.
