“ปลากัดสายกัด” ภูมิปัญญาท้องถิ่นการเพาะเลี้ยงปลาสวยงามเพื่อการอนุรักษ์ของชุมชนบ้านบนควน หมู่ที่ 5 ตำบลนาโพธิ์ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) บริบท และสภาพปัญหาการเลี้ยงปลากัดเพื่อการต่อสู้ 2) ภูมิปัญญาท้องถิ่นการเพาะเลี้ยงปลา และ 3) แนวทางส่งเสริมการเพาะเลี้ยงปลากัดสายกัดภูมิปัญญาท้องถิ่นปลาสวยงามเพื่อการอนุรักษ์ของชุมชนบ้านบนควน หมู่ที่ 5 ตำบลนาโพธิ์ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งงานวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้เครื่องมือบันทึกภาพ แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์ และเครื่องบันทึกเสียงในการสัมภาษณ์เชิงลึก และสนทนากลุ่ม กับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับภูมิปัญญาการเลี้ยงปลากัดเพื่อการต่อสู้ จำนวน 8 คน ผู้ที่ส่งเสริม และสนับสนุนภูมิปัญญาการเลี้ยงปลากัดเพื่อการต่อสู้ จำนวน 7 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา และสรุปภาพรวม ผลการศึกษา พบว่า 1) บริบทและสภาพปัญหาการเลี้ยงปลากัดเพื่อการต่อสู้ กรณีศึกษา ชุมชนบ้านบนควน หมู่ที่ 5 ตำบลนาโพธิ์ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช ได้แก่ ปัญหาการขาดแคลนอาหารปลากัด และปัญหาการดูแลรักษาปลากัด  2) ภูมิปัญญาวิธีการเลี้ยงปลากัดเพื่อการต่อสู้ กรณีศึกษา ชุมชนบ้านบนควน หมู่ที่ 5 ตำบลนาโพธิ์ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช มีขั้นตอนสำคัญ ดังนี้ 2.1) การเตรียมบ่อ 2.2) การคัดเลือกพ่อพันธุ์ และแม่พันธุ์ 2.3) การเคียงคู่ผสม 2.4) การปล่อยปลาลงบ่อ
2.5) การดูแลลูกปลา 2.6) การดูแลปลาเพื่อนำไปกัด 2.7) การหมักน้ำด้วยใบไม้ใส่ในปลากัด 2.8) การให้อาหารปลากัด 2.9) การเตรียมกัด และ 2.10) การดูแลปลากัดหลังกัด และ 3) แนวทางการส่งเสริมการเลี้ยงปลากัดเพื่อการต่อสู้ กรณีศึกษา ชุมชนบ้านบนควน หมู่ที่ 5 ตำบลนาโพธิ์ อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช ได้แก่การส่งเสริมการเพาะเลี้ยงปลากัด การส่งเสริมการจำหน่ายปลากัด และการส่งเสริมการขยายพันธุ์ปลากัด