แนวทางการอนุรักษ์วิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน กรณีศึกษาชุมชนบ้านคีรีวง หมู่ที่ 10 ตำบลกำโลน อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช

ผู้แต่ง

  • สุวิจักขณ์ คงเสน มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • ณัฐภัทร ธานินพงศ์ มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • จิตติมา ดำรงวัฒนะ มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • เดโช แขน้ำแก้ว มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • เชษฐา มุหะหมัด มหาวิทยาลัยราชภัฎนครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • ศุภฤกษ์ ช่อคง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช ประเทศไทย
  • ภิญญาพัชญ์ เห็นประเสริฐ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช ประเทศไทย

คำสำคัญ:

อนุรักษ์, ผ้ามัดย้อม, ชุมชนบ้านคีรีวง

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาวิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน และเพื่อศึกษาแนวทางการอนุรักษ์วิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน กรณีศึกษาชุมชนบ้านคีรีวง หมู่ที่ 10 ตำบลกำโลน อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช ผลการศึกษาพบว่า 1. วิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน พบว่า 1.1 วิธีการสกัดสีจากพืช ให้สีธรรมชาติต้องมีกระทะใบบัว หรือหม้อย้อมสแตนเลส สีดำต้องต้มเปลือกไม้แก่นพอ โดยต้มน้ำ ให้มากกว่าของน้ำหนัก และต้องต้มด้วยไฟอ่อน 1 คืนแล้วนำขันมาตักน้ำไปไว้ในกะละมัง 1.2 วิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน นำผ้าไปล้างน้ำให้สะอาด แล้วนำผ้ามา มัดกับยาง เพื่อให้เกิดลวดลาย และนำผ้าไปต้มไว้ 4 ชั่วโมง แล้วกลับผ้าไปมาทุก ๆ 10 นาทีเพื่อให้สีสม่ำเสมอเท่ากัน 1.3 วิธีการถ่ายทอดความรู้ผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติ ผู้ใหญ่ในชุมชนร่วมกันสนับสนุนการถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้คนที่ต้องการความรู้เกี่ยวกับผ้ามัดย้อม 2. แนวทางการอนุรักษ์วิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน พบว่า 2.1 การตระหนักในคุณค่าพืชให้สีธรรมชาติ ทำให้เห็นคุณค่า และรู้จักใช้ทุกสิ่งให้เกิดประโยชน์สูงสุด 2.2 ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ จากลวดลายผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติ สนับสนุนการทำผ้ามัดย้อมด้วยสีธรรมชาติโดยการเผยแพร่และให้ความรู้กับชาวบ้านในชุมชน 2.3 สนับสนุนการสืบสานความรู้พืชให้สีธรรมชาติในชุมชนโดยการจัดกิจกรรมสอนความรู้ให้กับคนรุ่นหลัง

เอกสารอ้างอิง

ขนิษฐา เจริญลาภ. (2562). ผ้ามัดย้อมด้วยสีย้อมธรรมชาติจากกากกาแฟ. ใน สารนิพนธ์เกษตรศาสตร์. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ.

จิตพนธ์ ชุมเกตุ. (2560). การพัฒนาผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพทางการจัดการชุมชนอย่างยั่งยืนของชุมชนไทยมุสลิม อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี. เรียกใช้เมื่อ 7 กรกฎาคม 2566 จาก https://explore.nrct.go.th/search_detail/result/9612

ชุติมา งามพิพัฒน์. (2562). การออกแบบลวดลายเทคนิคการมัดย้อม และย้อมด้วย สีจากธรรมชาติ กรณีศึกษา กลุ่มตัวอย่างนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายในโรงเรียนมัธยมปุรณาวาส เขตทวีวัฒนากรุงเทพมหานคร. วารสารศิลปกรรมศาสตร์วิชาการ วิจัย และงานสร้างสรรค์, 6(1), 246-265.

ที่ทำการปกครองอำเภอลานสกา. (2556). ประวัติบ้านคีรีวง ตำบลกำโลน. เรียกใช้เมื่อ 7 กรกฎาคม 2566 จาก https://www.lansakadistrict.go.th/detail.php?id=154

นิภารัตน์ นักตรีพงศ์. (2557). เศรษฐศาสตร์การจัดการการผลิตและการตลาดในการผลิตผ้ามัดย้อมสีธรรมชาติ กรณีศึกษา : บ้านคีรีวง ตำบลกำโลน อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช. ใน วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรบัณฑิต คณะวิทยาการจัดการ. มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช.

ปิยวรรณ ศิริสวัสดิ์ และคณะ. (2559). การพัฒนาหลักสูตรเสริมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เรื่องภูมิปัญญาการย้อมผ้า ด้วยสีธรรมชาติที่เน้นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนเป็นฐานสำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5-6. วารสารการศึกษาและการพัฒนาสังคม, 12(2), 70-81.

พันธ์จิตต์ สีเหนี่ยง. (2556). การส่งเสริมเกษตรยั่งยืน. เรียกใช้เมื่อ 11 กันยายน 2567 จาก http://agext.agri.kps.ku.ac.th/document/Panjit413%20Sustainable%20Agriculture.pdf

มนัส จันทร์พวง และคณะ. (2563). การพัฒนาผ้ามัดย้อมสีธรรมชาติจากใบสัก ชุมชนบ้านแม่พวก ตำบลห้วยไร่ อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่. วารสารการพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต, 8(1), 250-262.

อาทิตยา ใคร่นุ่น และวณิชกานต์ ทับประโคน. (2556). การออกแบบลวดลายเสื้อมัดย้อมด้วยสีธรรมชาติจากแก่นฝาง ใบเพกา ใบแก้ว และขมิ้น. ใน วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิทยาศาสตร์สิ่งทอ. มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์.

Ragab, M. M. (2022). An Overview of Natural Dyes Extraction Techniques for Valuable Utilization on Textile Fabrics. Journal of Textiles, Coloration and Polymer Science, 19(2), 137-153.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-30

รูปแบบการอ้างอิง

คงเสน ส. ., ธานินพงศ์ ณ. ., ดำรงวัฒนะ จ. ., แขน้ำแก้ว เ. ., มุหะหมัด เ. ., ช่อคง ศ. ., & เห็นประเสริฐ ภ. . (2025). แนวทางการอนุรักษ์วิธีการทำผ้ามัดย้อมจากพืชให้สีธรรมชาติในชุมชน กรณีศึกษาชุมชนบ้านคีรีวง หมู่ที่ 10 ตำบลกำโลน อำเภอลานสกา จังหวัดนครศรีธรรมราช. Journal of Innovation for Sustainable Social Development, 5(2), 12–22. สืบค้น จาก https://so18.tci-thaijo.org/index.php/J_ISSD/article/view/1852

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย