แนวทางการพัฒนาคุณธรรมและความโปร่งใสของ หน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบเทศบาล

ผู้แต่ง

  • ธนภัทร บัวพนัส นักวิชาการอิสระ
  • ปัฐมา ภู่น้อย นักวิชาการอิสระ

คำสำคัญ:

คุณธรรม, ความโปร่งใส, หน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่น

บทคัดย่อ

รูปแบบการปกครองท้องถิ่นในประเทศไทยมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในระดับเทศบาลซึ่งเป็นหน่วยงานที่ใกล้ชิดกับประชาชนมากที่สุด การบริหารงานของเทศบาลจำเป็นต้องยึดหลักความโปร่งใสและความสุจริต เพื่อเสริมสร้างความเป็นธรรมและความเชื่อมั่นในระบบราชการ ความโปร่งใสจึงเป็นหัวใจสำคัญของการดำเนินงานภาครัฐ ซึ่งต้องอาศัยการเปิดเผยข้อมูลอย่างตรงไปตรงมา และมีระบบการตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพจากทั้งภายในองค์กรและภาคประชาชนควบคู่กัน หน่วยงานท้องถิ่นยังต้องตอบสนองต่อความคาดหวังของสังคมในการใช้งบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และตรวจสอบได้ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์แนวทางในการพัฒนาคุณธรรมและความโปร่งใสของหน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบเทศบาล โดยมีประเด็นการศึกษา 5 ด้าน ได้แก่ 1. การเปิดเผยข้อมูลข่าวสารขององค์กรภาครัฐ 2. กระบวนการตรวจสอบจากทั้งภายในและภายนอก 3. มาตรการป้องกันการทุจริตคอร์รัปชันในระดับเทศบาล 4. มาตรการต่อต้านการทุจริตของเทศบาลในต่างประเทศ ผลจากการศึกษา พบว่า 1. การเปิดเผยข้อมูลข่าวสารขององค์กรภาครัฐตามหลัก “เปิดเผยเป็นหลัก ปกปิดเป็นข้อยกเว้น” มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมความโปร่งใสของเทศบาล แต่ยังขึ้นอยู่กับจิตสำนึกของผู้บริหารและการบังคับใช้ระเบียบภายใน 2. กระบวนการตรวจสอบจากทั้งภายในและภายนอกช่วยสร้างความโปร่งใสอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะการมีส่วนร่วมของประชาชนในการติดตามและตรวจสอบ 3. มาตรการป้องกันการทุจริตต้องควบคู่ทั้งการปลูกฝังจิตสำนึกและการควบคุมผ่านเทคโนโลยี รวมถึงการเปิดช่องทางร้องเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ และ 4. มาตรการต่อต้านการทุจริตของเทศบาลในต่างประเทศที่เน้นการบังคับใช้กฎหมาย การมีองค์กรอิสระ และภาคประชาสังคม

เอกสารอ้างอิง

กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2562). แนวทางการตรวจสอบภายในสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: สำนักการตรวจเงินแผ่นดิน.

กระทรวงมหาดไทย. (2562). แนวทางการเสริมสร้างคุณธรรมในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. สืบค้น 20 เมษายน 2568, จาก https://www.moi.go.th

ชัยวัฒน์ ค้ำชู และคณะ. (2545). ธรรมาภิบาลการบริหารการปกครองที่โปร่งใสด้วยจริยธรรม. กรุงเทพฯ: น้ำฝน.

ชูวงศ์ ฉายะบุตร. (2539). การปกครองท้องถิ่นไทย (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: พิฆเนศพริ้นติ้งเซ็นเตอร์.

ถวิลวดี บุรีกุล และคณะ. (2545). โครงการศึกษาเพื่อพัฒนาดัชนีวัดผลการพัฒนาระบบบริหารจัดการที่ดี. นนทบุรี: สถาบันพระปกเกล้า.

ธเนศวร์ เจริญเมือง. (2550). 100 ปี การปกครองท้องถิ่นไทย พ.ศ. 2440–2540 (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.

ลิขิต ธีรเวคิน. (2541). การเมืองการปกครองของไทย (พิมพ์ครั้งที่ 4 แก้ไขเพิ่มเติม). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ศุภชัย พรหมสุทธิรักษ์. (2561). บทบาทของประชาชนในการตรวจสอบการทำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. วารสารการบริหารภาครัฐ, 12(2), 99–120.

สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน. (2563). รายงานผลการตรวจสอบองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประจำปี. สืบค้น 20 เมษายน 2568, จาก https://www.oag.go.th

พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540. (2540, 10 กันยายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 114. ตอน 46 ก. หน้า 1.

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. (2560, 6 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134. ตอน 40 ก. หน้า 1.

สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2560). ยุทธศาสตร์ชาติว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริตระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560–2565). สืบค้น 20 เมษายน 2568, จาก https://www.nacc.go.th/categorydetail/201808311846996/2019111722214075?

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ. (2564). รายงานประจำปีเรื่องการพัฒนาระบบราชการที่โปร่งใส. สืบค้น 20 เมษายน 2568, จาก https://www.opdc.go.th

สำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน. (2563). มาตรการตรวจสอบการดำเนินงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. สืบค้น 20 เมษายน 2568, จาก https://www.oag.go.th

สำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2563). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการตรวจสอบการทำงานของหน่วยงานรัฐ. สืบค้น 20 เมษายน 2568, จาก https://www.nacc.go.th

สุเมธ แสงนิ่มนวล. (2552). ภาวะผู้นำกับธรรมาภิบาลในการบริหารงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: ส.เจริญการพิมพ์.

Miloš, R. & Marie, T. Transparency International. (2019). Whistleblowing In Local Governments: Key Challenges and Solutions. Transparency International. Retrieved April 20, 2025, From https://www.Knowledgehub.Transparency.Org/Assets/Uploads/Helpdesk/Overview-Of-Whistleblowing-Institutional-Arrangements_2021_PR.Pdf

Bertram, L. et al. (2021). Internal Audits and Anti-Corruption Units: A Guide for Local Governments. U4 Anti-Corruption Resource Centre. Retrieved April 20, 2025, From https://www.u4.no/publications/integrity-and-geopolitics-addressing-the-china-factor-in-natural-resource-governance.pdf

UNDP. (2022). Enhancing Public Participation in Local Governance: A Guide for Municipalities. United Nations Development Programme. Retrieved April 20, 2025, From https://www.Undp.Org/Asia-Pacific/Regional-Local-Governance

World Bank. (2020). Transparency In Public Procurement: Guidelines for Local Government Bodies. Washington, DC: World Bank.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

25-09-2025