กรอบแนวคิดการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์เพื่อการพัฒนาวิชาชีพครูและอาจารย์ผู้สอน: จากการสนับสนุนแบบผิวเผินสู่การเปลี่ยนแปลงแบบลุ่มลึก (ตอนที่ 1)

บทคัดย่อ

การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์หรือเอไอเพื่อการพัฒนาวิชาชีพครูและอาจารย์ผู้สอนได้กลายเป็นประเด็นสำคัญในกระบวนการปฏิรูปการศึกษาของประเทศไทยในยุคดิจิทัล แม้ว่าปัจจุบันจะมีการจัดฝึกอบรมการใช้เอไอสำหรับครูและอาจารย์ผู้สอนอย่างกว้างขวาง แต่ยังพบว่าการฝึกอบรมดังกล่าวมีลักษณะกระจัดกระจายในรูปแบบและขาดกรอบแนวคิดที่ชัดเจนในการเชื่อมโยงการใช้เอไอเข้ากับการพัฒนาวิชาชีพในเชิงคุณภาพ บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอกรอบแนวคิดเชิงหลักการสำหรับการใช้เอไอในการยกระดับและพัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนรู้ให้กับครูในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานและอาจารย์ผู้สอนในระดับอุดมศึกษาผ่านการฝึกอบรม โดยประกอบด้วยสองมิติหลัก โดยมิติแรกเป็นเกี่ยวกับการใช้เอไอตั้งแต่การใช้เพื่อ “การสนับสนุน” จนถึงการใช้เพื่อ “การเปลี่ยนแปลง” และอีกมิติเป็นมิติเกี่ยวกับการฝึกอบรมสำหรับครูและอาจารย์ผู้สอน ตั้งแต่รูปแบบการฝึกอบรมผ่านการเรียนรู้ “แบบผิวเผิน” จนถึงการเรียนรู้ “แบบลุ่มลึก” ซึ่งการบูรณาการ สองมิตินี้เข้าด้วยกันทำให้เกิดรูปแบบการใช้เอไอเพื่อการพัฒนาวิชาชีพครูและอาจารย์ผู้สอนที่แตกต่างกันได้ใน 4 รูปแบบ ได้แก่ “รูปแบบการสนับสนุนแบบผิวเผิน” “รูปแบบการสนับสนุนแบบลุ่มลึก” “รูปแบบการเปลี่ยนแปลงแบบผิวเผิน” และ “รูปแบบการเปลี่ยนแปลงแบบลุ่มลึก” ซึ่งสามารถสะท้อนไปสู่เส้นทางการพัฒนาครูและอาจารย์ผู้สอนจากการใช้เอไอในเชิงเทคนิคไปสู่การใช้เอไอเพื่อสร้างการริเริ่มใหม่ในวิถีของการจัดการศึกษาสำหรับผู้เรียนยุคใหม่