เมื่อรัฐสร้างความไม่มั่นคง: บทเรียนจากการถล่มของตึก สตง. กับความไว้วางใจที่สั่นคลอนของประชาชน

บทคัดย่อ

บทความนี้วิเคราะห์กรณีเหตุการณ์การถล่มของอาคารสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ซึ่งสะท้อนถึงความล้มเหลวของรัฐไทยในการรักษาความปลอดภัยให้แก่ประชาชน โดยเฉพาะแรงงานที่ทำงานในโครงการก่อสร้างของรัฐ ซึ่งเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากความผิดพลาดในกระบวนการตรวจสอบและการจัดการโครงการก่อสร้างใหญ่ของรัฐ การถล่มของตึกไม่เพียงแต่ทำลายโครงสร้างทางกายภาพ แต่ยังทำลายหลักประกันความไว้วางใจที่ประชาชนมีต่อรัฐอย่างรุนแรง ซึ่งถือเป็นทรัพยากรที่สำคัญที่สุดในการบริหารสังคม บทความได้ตั้งคำถามสำคัญต่อบทบาทของรัฐในฐานะผู้กำกับดูแล (regulator) และผู้ว่าจ้างโครงการ (client) โดยชี้ให้เห็นถึงความขัดแย้งทางผลประโยชน์ที่เกิดขึ้น เมื่อรัฐต้องตรวจสอบและควบคุมการดำเนินงานของตนเอง ในขณะเดียวกันก็ได้กล่าวถึงความเปราะบางของแรงงานในโครงการของรัฐ ที่ต้องเผชิญกับสถานะที่ไม่มั่นคงในด้านกฎหมายและสิทธิมนุษยชน โดยรัฐกลับไม่ได้รับผิดชอบต่อการคุ้มครองชีวิตของแรงงานเหล่านี้อย่างเพียงพอ บทความเสนอแนวทางในการฟื้นฟูความไว้วางใจของประชาชน โดยเน้นการปฏิรูประบบการจัดซื้อจัดจ้าง การตรวจสอบอิสระ และการสร้างวัฒนธรรมความรับผิด (culture of accountability) ภายในระบบราชการรวมทั้งการออกแบบนโยบายที่เน้นมนุษยธรรมและการเคารพสิทธิของประชาชน โดยเรียกร้องให้รัฐเปลี่ยนบทบาทจาก “รัฐผู้บริหาร” ไปสู่ “รัฐผู้รับผิด” ที่มีความโปร่งใส มีความรับผิดชอบและคำนึงถึงสิทธิมนุษยชนในทุกกระบวนการ การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จะเป็นการสร้างระบบที่สามารถฟื้นฟูความไว้วางใจและความเชื่อมั่นจากประชาชนได้อีกครั้งหนึ่ง